15

فصل اول: پرتويى در ابتداى راه

پيش از برداشتن هر گامى و ابراز هرگونه داورى و حكمى، بر هر مسلمان پرهيزگارى لازم است دو چيز را بداند: نخست اينكه هر سخن و كلامى كه در برابر مردم بيان شود، مسئوليت خاص خود را دارد؛ دوم اينكه بايد پيش از سخن گفتن تحقيق كرد و معنا و پيامدهاى آن را در نظر گرفت.

بدعت از مفاهيمى است كه لفظ آن به كار مى‌رود، ولى بسيارى از افراد نمى‌توانند به‌خوبى موارد آن را در زندگى دينى تعيين كنند. بنابراين، در بيشتر موارد، به‌گزاف و از روى تعصب به‌كار مى‌رود؛ زيرا مفهوم بدعت، يكى از تيرهايى است كه به گمان برخى، در سرنگون كردن مخالفان مؤثر است؛ چون اين سلاح، مخالفان را از دايره دين بيرون مى‌راند و آنان را به گمراهى و بدعاقبتى منسوب مى‌كند.

لازم به يادآورى است كه هيچ دينى به اندازه اسلام حنيف، بر تفكر و انديشيدن پيش از انجام هر كار و دانستن پيش از اقدام، آشكارا تأكيد نكرده است؛ به‌گونه‌اى كه حتى نقشه راه را براى مسلمانان ترسيم كرده است؛ از جمله:

(يٰا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنْ جٰاءَكُمْ فٰاسِقٌ بِنَبَإٍ فَتَبَيَّنُوا أَنْ تُصِيبُوا قَوْماً بِجَهٰالَةٍ فَتُصْبِحُوا عَلىٰ مٰا فَعَلْتُمْ نٰادِمِينَ) (حجرات: 6)