18مى‌نويسد: «وَالثُّلثُ الأَخِيرِ مِنَ اللّيلِ كُلُّهُ سَحَر» 1؛ «يك‌سوم پايان شب، تمامش سحر است». همچنين تعريف سحر نزد اهل عرفان و تصوف چنين است: «تلألؤ انوار حق، و نيز مقام راز و نياز عبد را سحر گويند». 2
احياء
واژه «احياء» در لغت به معناى زنده و آبادكردن است. «احياء الليل»، يعنى شب‌زنده‌دارى، شب را به عبادت و دعا و... به روز رساندن. احياء به معناى اخص، بيدارماندن و زنده‌داشتن شب‌هاى خاص از سال به‌ويژه شب‌هاى قدر است. شب‌زنده‌دارى از سنن و نوافل مؤكد است.
به نظر بيشتر مفسران، در ابتدا شب‌زنده‌دارى به قصد نماز شب (قيام الليل) واجب بود و مسلمانان يك سال يا بيشتر، بنا به اختلاف روايات، همراه حضرت رسول(ص) آن را به جاى مى‌آوردند. اما به تصريح آيه 21 سوره مزمل، خداوند در اين حكم تخفيف قائل شد. طبق نظر بيشتر مفسران و فقها، جاى آن را قرائت قرآن يا نمازهاى يوميه مى‌گيرد.
سحرخيزى و شب‌زنده‌دارى
در چگونگى و كيفيت شب‌زنده‌دارى بين علماى شيعه و اهل سنت اتفاق‌نظر وجود دارد.
شب‌زنده‌دارى با هر عبادتى، مثل نماز، قرائت قرآن، شنيدن حديث، تسبيح و ثناى خداوند، صلوات و درود بر پيامبر(ص) محقق مى‌شود. 3