38
صورت اول: اينكه سال خمسى فرا رسيده و هيچ مقدار از قرض و اقساط وام پرداخته نشده، در اين صورت: به نظر همه مراجع خمس به آن تعلق نمى‌گيرد خواه اصل مبلغى كه قرض يا وام گرفته شده به هنگام وصول سال خمسى 1. موجود باشد
2. صرف در مؤونه زندگى شده 3. تبديل به سرمايه شده است.
صورت دوم: اينكه تمام قرض و اقساط وام يا بخشى از آن با درآمد بين سال پرداخته شده ولى اصل قرض و وام در بين سال خمسى، صرف در مؤونه زندگى شده است.
در اين صورت نيز به فتواى همه مراجع عظام ، خمس واجب نيست؛ زيرا چنان‌كه قبلا ملاحظه شده درآمدى كه در بين سال صرف در مؤونه زندگى شود به نظر همه مراجع مستثنا است.
صورت سوم: اينكه تمام قرض و اقساط وام يا بخشى از آن از درآمد بين سال پرداخت شده ولى پس از وصول سال خمسى در مؤونه زندگى از قبيل خريد منزل يا وسيله نقليه مورد نياز و يا لوازم زندگى صرف شده، در اين صورت:
به نظر آيات عظام: بهجت، زنجانى و فاضل كه مؤونه مستثنا از
وجوب خمس، مقيد به سال نيست، خمس ندارد.
و نيز به نظر آيت الله گلپايگانى و آيت الله صافى در خصوص