26مسئله امامت و جانشينى، و شرايط و ويژگىهاى جانشين، با رويكرد ديگرى تفاوت دارد و مناقشات جدى و درخور توجهى را در پى داشته است. به نظر شيعه، آن حضرت(ص) در زمان حيات خويش، رهبر و امام پس از خود را تعيين كرد، ولى اهل سنت اين مطلب را نمىپذيرند و معتقدند رسول خدا(ص) فرد معينى را براى رهبرى جامعه اسلامى تعيين نكرد. به نظر اينان، تعيين رهبر از وظايف مسلمانان است، نه وظيفه پيامبر(ص).
ما در اين فصل، درباره مسئله امامت و چيستى و حقيقت آن سخن مىگوييم و ديدگاه دو فرقه اسلامى را در اينباره بررسى مىكنيم.
معناى لغوى امام و امامت
واژه «امام»، واژه اى عربى است كه از ريشه «أ م م» گرفته شده و به معناى «قصد كردن» و «توجه نمودن» است. 1 از آنجا كه مردم با قصد و توجه، شخصى را براى رهبرى خود برمى گزينند، به او امام، پيشوا، مقتدا، پيشرو و مُطاع گفته مى شود. با توجه به اين معنا، «امامت» به معناى پيشوايى و رياست است. 2
تعابير دانشمندان لغت در توضيح معناى لغوى واژه امام به گونه اى است كه نشان مى دهد اين واژه در عرف لغتشناسان، معنايى گسترده دارد. مىتوان گستردگى معنايى اين واژه را به اين صورت بيان كرد: