441 شافعيه؛ بر هر مسلمانى كه مخارج خود و زن و فرزندانش را دارد واجب است فطريۀ خود و افراد لازم‌النفقه‌اش را بپردازد و آن‌ها عبارت‌اند از همسر غير ناشزه، اصل خود و فرع خود اگر فقير يا مسكين هستند و مملوك ولو آبق باشند.

مالكيه؛ بر هر مسلمانى كه فقير نيست و قوت خود و لازم‌النفقه‌اش را دارد و مى‌تواند فطريه را ولو با قرض كردن بپردازد، واجب است فطريۀ خود و افراد لازم‌النفقه‌اش از اقارب را بپردازد و آن‌ها عبارت‌اند از پدر و مادر فقير، فرزندان ذكور فقير و دختران فقيرى كه ازدواج نكرده‌اند و مملوك و زوجۀ خود و زوجۀ پدرش كه فقير است.

يادآورى:

غير از حنبليه، ساير مذاهب شرط وجوب پرداخت فطريۀ افراد تحت تكفل را فقر مى‌شمرند، در حالى كه طبق مذاهب اماميه شرط آن صدق عيلولت است ولو فقير هم نباشند. ¹

4. مقدار فطريه

اماميه؛ يك صاع از گندم، جو، خرما، كشمش، برنج يا ذرّت بپردازد و اگر قيمت يكى از اين‌ها را بپردازد كفايت مى‌كند.

حنبليه؛ يك صاع از گندم، جو، خرما، كشمش و مانند آن مى‌پردازد.

حنفيه؛ براى هر فرد، نصف صاع گندم يا يك صاع خرما يا جو و يا كشمش بايد پرداخت ولى مى‌تواند قيمت آن‌ها را به فقرا بپردازد.

شافعيه؛ براى هر فرد يك صاع از قوت غالب است، ولى بهتر است از گندم، جو، برنج، عدس، خرما، كشمش و مانند آن باشد، البته نمى‌شود نصف از يك قوت و نصف از قوت ديگر داد و پرداخت قيمت كافى نيست.