269

24. توجه و اشاره به چپ و راست هنگام سلام

اماميه؛ مستحب است منفرد و امام در سلام آخر، با گوشۀ چشم يا بينى و مانند آن اشاره كنند به سمت راست؛ به گونه‌اى كه منافات با استقبال قبله نداشته باشد و اما اگر در سمت چپ مأموم كسى هست، سلام ديگرى با اشاره به سمت چپ بگويد.

مذاهب چهارگانه (جز مالكيه): در سلام اول اشاره و توجه به راست، به گونه‌اى كه گونۀ راست را ببيند و توجه به چپ در سلام دوم، به گونه‌اى كه گونۀ چپ خود را ببيند سنت است.

مالكيه؛ براى مأموم تيامن در سلام مندوب است و سلام مأموم بر امام سنت است؛ همانطور كه تسليم بر كسانى كه در چپ او واقع شده‌اند سنت است. ولى امام و منفرد يك سلام مى‌كنند.

يادآورى:

به نظر برخى فقهاى اماميه؛ مانند امام خمينى رحمه الله اين اشاره رجاءً انجام مى‌شود. ¹

25. نيت در سلام

اماميه؛ در سلام، قصد تحيت و سلام حقيقى نمى‌شود ولى نمازگزار مى‌تواند به قلب خود خطور دهد: هنگام سلام اول: انبيا، ائمه و فرشتگان حفظه را و هنگام سلام دوم: ملكين كاتبين و امام يا مأمومين را.

حنبليه؛ با سلام، نيت خروج از نماز كردن سنت است و نيت سلام بر فرشتگان يا نمازگزاران سنت نيست ولى اگر نيت كرد اشكال ندارد.

حنفيه؛ امام نيت مى‌كند نمازگزارانِ از انس و جن و ملائكه را. مقتدى نيت مى‌كند امام و نمازگزاران را و منفرد نيت مى‌كند فرشتگان حفظه را.