69
وَ اسْجُدْ وَ اقْتَرِبْ »؛ 1
«بيشترين چيزى كه بنده را به خدا نزديك مى‌كند، سجده است، خداوند فرموده:
سجده كن و نزديك شو.»
دربارۀ درجات عالى مقام سجود و ساجد حديثى از امام صادق عليه السلام نقل شده كه قرابتى با حج دارد:
«إِنَّ الْعَبْدَ إِذَا سَجَدَ وَ قَالَ: يَا رَبِّ، يَا رَبِّ، يَا رَبِّ، حَتَّى يَنْقَطِعَ نَفَسُهُ، قَالَ لَهُ الرَّبُّ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى لَبَّيْكَ مَا حَاجَتُكَ»؛ 2
«هرگاه بنده‌اى سجده كند و در حالت سجده بگويد يا رب تا اينكه نفسش قطع شود خدا به او مى‌گويد: بله بنده من، جاجت تو چيست؟»
بالاترين مقام اين است كه انسان بتواند با خدا گفتگو كند، نزد خدا عرض حاجتى داشته باشد و در مقابل، خدا با اين بنده از در گفتگو درآمده پاسخ او را بدهد. از همين جاست كه مضمون حديث مزبور با حج تناسبى پيدا مى‌كند؛ زيرا حاجى به مقامى نائل آمده است كه خداوند به او مى‌گويد: «لبيك». بر اين اساس مى‌توان گفت كه مقام ساجد و مقام حج‌گزار متقاربند.
به جز اين، در بارۀ سجدۀ در مكه حديث عجيبى وجود دارد، امام باقر عليه السلام فرمود:
«السَّاجِدُ بِمَكَّةَ كَالْمُتَشَحِّطِ بِدَمِهِ فِي سَبِيلِ اللَّهِ»؛ 3
«كسى كه در مكه سجده كند، همانند كسى است كه در راه خدا در خون خود بغلتد.»
از اين حديث به دست مى‌آيد كه سجده در مكه مقامى مضاعف دارد. مقام ساجد مقام گفت و گو با خداست؛ اما سجده در مكه به دنبال خود مقام شهادت مى‌آورد و