27

گفتار اوّل: اسرار نامها

1 . معانى لغوى مكه

در كتاب‌هاى لغت براى مكه معانى مختلفى بيان شده است كه به اهمّ آنها اشاره مى‌شود:

مجمع البحرين ريشه واژه مكه را «اَلْمَكُّ» مى‌داند ¹ و براى آن دو معنا ذكر مى‌كند؛ يكى نقص و ديگرى هلاكت، سپس براى هر يك وجه تسميه بيان مى‌كند. علت اين كه بلدالحرام را مكه ناميده‌اند اين است كه از گناهان انسان مى‌كاهد و آنها را از بين مى‌برد.

وجه تسميه ديگر اين كه اگر كسى با قصد ظلم به مكه تعدى و تجاوز كند، مكه او را هلاك و نابود خواهد ساخت؛ چنانكه در واقعه اصحاب فيل رخ داد.

كتاب مزبور در ادامه اسامى مختلفى را براى مكه بيان مى‌كند از قبيل: صلاح، عرش، قادس، مقدسه، نسّاسه، باسّه، بيت عتيق، امّ‌رُحم، امّ‌القُرى، حاطمه، رأس و كوثى.

البته براى هر يك وجه تسميه‌اى بيان شده است. اسامى مختلف بدين دليل است كه جايگاه مكه بلند و رفيع بود و هر قبيله و طائفه‌اى نامى براى آن داشت. تمامى اسامى مختلف و متنوع مكه دلالت بر شرافت و عظمت مكه دارد؛ شرافتى كه خدا به اين شهر شريف و عظيم داده گرفتنى نيست و نمى‌توان آن را با حيله و تزوير از بين برد.