5

1 شبه جزيرۀ عربستان يا گهوارۀ تمدن اسلامى

عربستان، شبه جزيرۀ بزرگى است كه در جنوب غربى آسيا قرار دارد و مساحت آن سه ميليون كيلومتر مربع است، يعنى تقريباً دو برابر مساحت ايران و 6 برابر فرانسه و 10 برابر ايتاليا و 80 برابر سويس مى‌باشد.

اين شبه جزيره، به طور مستطيلِ غير متوازى الاضلاع است كه از شمال به فلسطين و صحراى شام؛ از مشرق به حيره و دجله و فرات و خليج فارس؛ از جنوب به اقيانوس هند و خليج عمان؛ و از طرف مغرب به بحر احمر محدود مى‌شود.

بنابراين، از طرف مغرب و جنوب به وسيلۀ دريا، و از شمال و مشرق به وسيلۀ صحرا و خليج فارس محصور شده است.

از زمان‌هاى گذشته اين سرزمين را به سه بخش تقسيم كرده‌اند:

1 - بخش شمالى و غربى كه «حجاز» مى‌نامند.

2 - بخش مركزى و شرقى كه آن را «صحراى غرب» مى‌گويند.

3 - بخش جنوبى كه «يمن» ناميده مى‌شود.

در داخل شبه جزيره، صحراهاى بزرگ و شنزارهاى گرم و تقريباً غير قابل سكونت فراوان است. يكى از اين صحراها، صحراى «باديۀ سماوه» است كه امروز به آن «نفوذ» گفته مى‌شود؛ و ديگر صحراى وسيعى است كه تا خليج فارس امتداد دارد، و نام امروز آن «الربع الخالى» است، و سابقاً به قسمتى از اين صحراها «احقاف» و قسمت ديگر را «دهنا» مى‌گفتند.