45تمام شد، از باربر مى‌خواهيم وسايل ما را داخل گارى‌هاى دستى كوچك خود بگذارد. اين باربرها نشانى به سينه دارند كه معلوم مى‌كند از طرف مطوّف اجازۀ باربرى دارد.
اما مطوف چه صيغه‌اى است؟ كار اين مطوف‌ها در گذشته اين بود كه حاجى را با خود به طواف ببرند. علاوه بر آن، تا ممكن است به او كمك كنند و معلومات لازم را در اختيار او بگذارند. در قديم مطوفان به استقبال حاجى‌ها مى‌رفتند.
معمولاً هر مطوف چند كمك مطوف داشت. اين مطوفان وقتى به حاجى مى‌رسيدند همكاران و خدمتكارانشان را معرفى مى‌كردند. در واقع، كار مطوفان مثل كار آژانس‌هاى مسافرتى امروز و نمايندگان آنان در شهرستان‌ها بود.
مطوفان در سراسر جهان اسلامى آگهى‌هاى تبليغاتى منتشر مى‌كردند. در شهرستان‌هاى بزرگ نماينده‌اى داشتند كه هميشه در آن‌جا به سر مى‌برد. از آن زمان تا حال، چند نسل گذشته است. مدت‌هاست دوران حكومت تركان عثمانى بر سرزمين‌هاى مكه و مدينه سپرى شده، ولى هنوز هم خانوادۀ ما يك خانواده را كه پدر در پدر شغل مطوفى داشته‌اند مى‌شناسد. از روزى كه من كودك بودم تا امروز، جد و پسر و نوۀ او هرسال پشت در پشت به ديدن ما آمده‌اند و آن‌قدر در خانۀ ما مانده‌اند تا