40مى‌كنند، بعد از وفات رسول خدا صلى الله عليه و آله به سرعت به ادله‌اى عقلى و ظنّى نياز پيدا كردند، تا بتوانند خلأ موجود را جبران نمايند. ولى شيعۀ اماميه با اعتقاد به اهل بيت عليهم السلام و گرفتن احكام از آن بزرگواران، احتياج به دلايل عقلى و ظنى پيدا نكرد و عصر تبيين را با وجود افراد معصوم سپرى نمود.
شهرستانى در دليل بر حجيّت قياس مى‌گويد: «ما به طور قطع و يقين مى‌دانيم كه حوادث و وقايع حصر و حدّى نداشته و قابل شمارش نيست. و از طرف ديگر به طور قطع مى‌دانيم كه در هر حادثه‌اى، نصّى از پيامبر صلى الله عليه و آله وارد نشده است. و هرگز چنين تصوّرى هم نخواهيم داشت. حال كه نصوص، متناهى و محدود است و متناهى نمى‌تواند غير متناهى را در برگيرد، به اين نتيجه مى‌رسيم كه قياس حجّت است تا به واسطۀ آن بتوانيم در هر حادثه‌اى اجتهاد نماييم.» 1
حيطۀ وظائف انبيا و ضرورت بقاء بُعد تبيين
حيطه و حدود وظائف انبيا چيست و از آن جا كه هر پيامبر، وصى و يا اوصيايى داشته است، حيطه و وظايف اوصيا و حجّت‌هاى الهى بعد از هر پيامبرى چه بوده است؟ با كمى تأمّل پى مى‌بريم كه وظيفۀ انبيا مبارزۀ با انحرافاتى است كه در بين اقوام پيشين پديد آمده و نيز براى تكميل شريعت گذشته، ادامه دهندۀ سير تكامل آن شرايع است. و وظيفۀ اوصيا آن است كه هر كدام در صدد توسعه، تبيين، گسترش و تطبيق شريعتى باشند كه پيامبرشان به طور كلّى اصول آن‌را براى مردم تبيين كرده است و لذا در تاريخ مشاهده مى‌كنيم كه هر پيامبر اولواالعزمى براى بعد از خود اوصيا و حجت‌هايى الهى داشته است تا بتوانند شريعت او را توسعه داده و در سطح گسترده آن را پياده نمايند.
بررسى آيۀ اكمال
به گمان عده‌اى، طبق برخى از آيات، پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله عهده‌دار وظيفۀ تبيين شريعت بوده و آن را به طور وسيع بيان كرده است. خداوند متعال مى‌فرمايد: اَلْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ