4مطالعاتى اجمالى داشته باشد و در كنار آن اطلاعات، از دانش روحانى و راهنمايى‌هاى او بيشتر و بهتر بهره‌مند شود.
به علاوه، آنچه كه امروزه معمول است، اين اطلاعات در طول سفر به زائر داده مى‌شود، در حالى كه زائر از همان روز نخست، مى‌تواند با مطالعه برخى از كتاب‌هايى كه در اين زمينه تأليف شده است، تصوّرى از وضعيت كلى اين دو شهر مقدس داشته باشد تا هر جا كه قدم مى‌نهد، از موقعيت آن پيشاپيش آگاه گردد.
اين ضرورت سبب شده است تا از روزگاران كهن، كسانى در صدد نگارش آثارى در شناخت اين دو شهر بر آيند تا مورد استفاده حجاج قرار گيرد. طبيعى است كه آثار پيشين، با همه تفصيل و ارزشى كه دارند، نه زبانشان و نه كمّ و كيف‌شان، مناسب با وضعيت اطلاعات امروزين زائران نيست؛ به علاوه، تغييراتى كه در هر مكان يا بنا روى داده، ضرورتِ به روز كردن اطلاعاتِ اين قبيل آثار را كه به هدف راهنمايى زائران نوشته مى‌شود توجيه مى‌كند.
به همين دليل، طى سال‌هاى گذشته، بخش معاونت آموزش و پژوهش بعثه مقام معظم رهبرى، تلاش قابل تقديرى را آغاز كرد تا بتواند دانش زائران را در اين زمينه و زمينه‌هاى ديگرِ حج بيشتر كند.
در زمينه شناساندن آثار تاريخى مكه و مدينه، آثار مستقل چندى نگاشته شده ودر حجم‌هاى مختلف به چاپ رسيده است. همچنين، در نشريه وزين «ميقات حج» تحقيقاتى درباره اماكن مختلف صورت گرفته كه برخى تأليف و برخى ترجمه است و به هر روى، در روشن كردن ابعاد تاريخىِ اماكن متبركه، كمك شايان توجّهى به علاقمندان مى‌كند.
نگارنده، در سال 1370، با توصيه جناب حجة الاسلام و المسلمين آقاى سيد على