75
تصوير غير حكيمانه از حج
قال الصّادق(ع): «إِنَّ مَنْ أَضَلَّهُ اللَّهُ وَ أَعْمَي قَلْبَهُ اسْتَوْخَمَ الْحَقَّ فَلَمْ يَسْتَعْذِبْهُ وَ صَارَ الشَّيْطَانُ وَلِيَّهُ يُورِدُهُ مَنَاهِلَ الْهَلَكَةِ ثُمَّ لَا يُصْدِرُهُ» (الكافي، ج4، ص197)
«همانا كسى كه خداوند، حكم به گمراهى او داده و كوردلش نموده، حق را تلخ و ناگوار مى‌شمرد و از آن لذت نمى‌برد. در اين‌جاست كه شيطان بر او ولى شده و او را به هلاكت و گمراهى افكنده و راه بازگشت را بر او مى‌بندد.»
اگر به نمادينه بودن مناسك حج و اراده‌ها و رمزواره‌هاى نهفته در آن واقف نگرديم، در ذهن خود تصويرى غيرحكيمانه از اعمال حج خواهيم داشت كه نمى‌توان آن را به خداوند حكيم منتسب كرد. در حالى كه خداوند از تكاليف و دستورات شرعى (از جمله حج) اراده‌اى دارد كه ندانستن آن، حتى براى عاملان و اقرار كنندگان به ولايت نيز ايجاد شبهه نموده و درك حكمت احكام را براى