63كافران است كه مى‌گفتند انسان با مرگ به طور كامل از بين مى‌رود و هيچ اثرى از او باقى نمى‌ماند.

البته حيات مردگان نيز درجات متفاوتى دارد؛ مثلاً حيات شهيد برترين و بالاترين است. حيات مؤمنى كه شهيد نشده، پايين‌تر از او قرار دارد و حيات كافران به دليل گرفتارى در عذاب پايين‌ترين است، ولى همه مردگان حيات دارند. البته برخى از جسدها مى‌پوسد و برخى ديگر نه، ولى روح هم‌چنان باقى مى‌ماند.

آنچه را كه در اين باره بيان كرديم، همان نظر دين اسلام است. پژوهش و دقت در آيات و سخنان پيامبر(ص) درباره اين موضوع، اهميت آن را روشن‌تر مى‌كند و ضرورتى ندارد كه بيشتر از اين، سخن را به درازا بكشانيم، زيرا آشكارا به نظر مى‌رسد كه اين موضوع از مسائل ضرورى دين به شمار مى‌رود. ¹

بيان كرديم كه به دلالت و گواهى آيات و روايات، همه ارواح، از جمله ارواح پيامبران، اولياى الهى و صالحان، باقى و داراى حيات‌اند. اكنون مى‌پرسيم كه چرا اگر كسى به اين ارواح