44آزمايش قرار مى‌دهد تا حقّ از باطل، خوب از بد و سالم از ناسالم جدا گردد. چنان‌كه اين حقيقت، در آياتى متعدد از قرآن بيان شده است:
(وَ لَنَبْلُوَنَّكُمْ حَتّٰى نَعْلَمَ الْمُجٰاهِدِينَ مِنْكُمْ وَ الصّٰابِرِينَ وَ نَبْلُوَا أَخْبٰارَكُمْ) (محمد:31)
ما همه شما را قطعاً مى‌آزماييم تا معلوم شود مجاهدان واقعى و صابران از ميان شما كيانند و اخبار شما را بيازماييم.
در آيه‌اى ديگر آمده:
(أَ حَسِبَ النّٰاسُ أَنْ يُتْرَكُوا أَنْ يَقُولُوا آمَنّٰا وَ هُمْ لاٰ يُفْتَنُونَ) (عنكبوت: 2)
آيا مردم گمان كردند همين كه بگويند: ايمان آورده‌ايم، آزمايش نخواهند شد؟!
در جايى ديگر هم فرموده:
(وَ لَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَ الْجُوعِ وَ نَقْصٍ مِنَ الْأَمْوٰالِ وَ الْأَنْفُسِ وَ الثَّمَرٰاتِ وَ بَشِّرِ الصّٰابِرِينَ) (بقره: 155)
قطعاً همه شما را با چيزى از ترس، گرسنگى و كاهش در مال‌ها و جان‌ها و ميوه‌ها آزمايش مى‌كنيم و بشارت بده به استقامت‌كنندگان.
در آزمايش الهى، حتّى رسولان و پيامبران، نيز مستثنى نيستند و آزمايش‌هاى بزرگ را مى‌گذرانند، چنان‌كه خداوند متعال فرموده است:
(وَ إِذِ ابْتَلىٰ إِبْرٰاهِيمَ رَبُّهُ بِكَلِمٰاتٍ فَأَتَمَّهُنَّ) (بقره: 124)
[به خاطر آوريد] هنگامى كه خداوند، ابراهيم را به وسايل گوناگونى آزمود و او به خوبى از عهده اين آزمايش‌ها برآمد.
برخى از آزمايش‌هاى الهى، چهره مطلوب و پذيرفته شده دارد و آشكار است، آنجا كه خداى تعالى فرمود: (وَ لِيُبْلِيَ الْمُؤْمِنِينَ مِنْهُ بَلاٰءً حَسَناً) ؛ «و خداوند مى‌خواست مؤمنان را به اين وسيله، به خوبى امتحان كند». (انفال: 17)
در آيه‌اى ديگر هم فرمود: (إِنَّ هٰذٰا لَهُوَ الْبَلاٰءُ الْمُبِينُ) ؛ «اين مسلماً همان امتحان آشكار است». (صافات: 106)