67خداوندى در حرم الله و بهترين آب روى زمين دانسته‌اند. ¹عرض چاه 4 متر، عمق آن سى متر و فاصله‌اش تا كعبه 21 متر است. در 15 مترى اين عمق دو دهانه تونل وجود دارد كه يكى از سمت كعبه و ديگرى از سمت اجياد مى‌آيد و پايين‌تر از آن تا عمق 17/20 سانتى متر در داخل سنگ حفر شده است. امروزه متوسط مصرف آب زمزم به وسيله زائران بيت الله، حدود ده هزار متر مكعب در روز و به عبارتى حدود 40 هزار ليتر است. در دوران سعودى به سال 1388ق. قبّه‌اى كه بر فراز چاه زمزم بود، خراب و بناى جديدى در زير زمين ساختند كه در آن‌جا از آب چاه استفاده مى‌كردند. اكنون براى استفاده بيشتر از مطاف، آن مدخل را نيز پوشانيده ودر اطراف صحن مسجدالحرام به وسيله لوله‌كشى، آب را به شيرها هدايت كرده‌اند تا زائران از آن‌ها بنوشند. (تصاوير شماره 22 و23)

14. صفا و مروه (مَسْعى) و حوادث تاريخى آن

(إِنَّ الصَّفٰا وَ الْمَرْوَةَ مِنْ شَعٰائِرِ اللّٰهِ فَمَنْ حَجَّ الْبَيْتَ أَوِ اعْتَمَرَ فَلاٰ جُنٰاحَ عَلَيْهِ أَنْ يَطَّوَّفَ بِهِمٰا وَ مَنْ تَطَوَّعَ خَيْراً فَإِنَّ اللّٰهَ شٰاكِرٌ عَلِيمٌ). ²

گفته‌اند هنگامى كه حضرت آدم صفى‌الله(ع) از بهشت رانده شد، نخست بر كوهى كنار بيت‌الله الحرام فرود آمد، لذا آن كوه را «صفا»