9

مشخصات فردى

الف) نام‌هاى شريف

تاريخ‌نگاران و پژوهشگران درباره نام و لقب‌هاى اين بانوى بزرگ و اينكه ايشان از چه نژاد و تبارى است، اختلاف دارند، امّا به يقين يكى از نام‌هاى شريف ايشان «حَميده» يا «حُمَيدَه» است.

اسامى و القاب ديگرى كه براى بانو حميده در روايات و غير آن آمده است، از اين قرار مى‌باشد:

مصفاة (پاك و خالص و پيراسته): در روايتى از امام صادق(ع) آمده است:

حَمِيدَةُ مُصَفّاةٌ مِنَ الأدناسِ كَسَبيكَةِ الذَّهَبِ. ¹

حميده بسان شمش طلا از آلودگى‌ها پاك و پيراسته است.

از امام باقر(ع) نيز روايت شده است: «حَمِيدَةُ ... مُصَفّاةٌ مِنَ الأرجاسِ ² كَسَبِيكَةِ الذَّهَب». ³ سيّدة الإماء (سرور كنيزان): اين لقب به عظمت فوق‌العادۀ اين بانو اشاره دارد. در روايتى از امام باقر(ع) آمده است: «حَمِيدَةُ سَيِّدَةُ الإماء». ⁴ گفتنى است اين لقب براى نرگس (نرجس) خاتون، مادر گرامى حضرت حجت(عج) نيز عنوان شده است. در روايت ابوبصير آمده است: (به امام صادق) عرض كردم: «اى فرزند رسول خدا! قائم شما اهل بيت كيست؟» امام فرمود: «پنجمين فرد از نسل فرزندم موسى. او فرزند سيّدة الاماء مى‌باشد...». ⁵ مُهَذَّبة (پيراسته از آلودگى‌هاى باطنى، خالص و پاك و داراى اخلاق و اوصاف نيك): در گزارشى آمده است كه وقتى امام باقر(ع) اين بانو را به فرزند گرامى خود مرحمت نمود، فرمود:

يا أبا عَبدِالله، حَمِيدَةُ سَيِّدَةُ الإماء مُهَذَّبَةٌ مُصَفّاةٌ مِنَ الأرجاسِ كَسَبِيكَةِ الذَّهَبِ... . ⁶