39 «وَ لِلّٰهِ عَلَى النّٰاسِ حِجُّ الْبَيْتِ مَنِ اسْتَطٰاعَ إِلَيْهِ سَبِيلاً». ¹ «وَ أَتِمُّوا الْحَجَّ وَ الْعُمْرَةَ لِلّٰهِ...» ²و از احاديث به سخنى از نبىّ گرامى اسلام(ص):

حضرت فرمود: «بُنى الاسلام على خمس على الصّلوة و الزكوة و الحج و الصّوم والولاية». ³«اسلام بر پنج پايه استوار است: نماز، زكوة، حج، روزه و ولاية».

و آخرين دليل آنان: اجماعِ كلّيه فقهاى مذاهب اسلامى بر وجوب حج مى‌باشد.

بر چه كسانى حجّ واجب است؟

به اجماع مذاهب اسلامى: حج بر مكلّفى كه بالغ و عاقل باشد، واجب مى‌شود. بنابراين بر كودك و ديوانه حج واجب نيست.

و پيامبر اسلام نيز فرمود: «رُفع القلم عن ثلاث الصبى حتّى يحتلم والمجنون حتى يفيق والنائم حتى يستيقظ». ⁴ «قلمِ تكليف از سه طايفه برداشه شده است: كودك، مگر زمانى كه بالغ شود. ديوانه، مگر زمانى كه به هوش آيد. و انسانِ در خواب، مگر آنكه بيدار شود».

بنابراين هيچ كدام از اين سه دسته تا زمانى كه شرائط تكليف در آنها جمع نباشد، مكلّف نيستند.

يكى ديگر از شرائط وجوب حج «حريّت» است، بنابراين بر كسى كه بنده ديگرى است حج واجب نيست.

«عن النبى(ص)ايّا عبد حجّ ثم اعتق فعليه حجّةً اخرى». ⁵«چنانچه بنده‌اى حج كند وليكن بعد از اعمال، آزاد شود واجب است دوباره حج خود را به جاى آورد».

و در حديث ديگر چنين آمده:

«لَوْ انَّ مملوكاً حج عَشر حجج ثم اعتق كانت عليه حجّةالاسلام اذا استطاع الى ذلك سبيلةً». ⁶«اگر بنده‌اى ده بار حج كند، و سپس آزاد شود، به شرط اينكه استطاعت داشته باشد، حجةالاسلام از او ساقط نمى‌شود».