17
است، برحذر باش و هر كارى را در جاى خود و به موقع انجام بده. 1
از ديد امام على عليه السلام ، مهربانى و محبت با مردم، در جذب دل‌ها و اداره كردن انسان‌ها، نقش ارزنده‌اى دارد و سبب مى‌شود زمام‌دار بر قلوب مردم حكومت كند. ايشان درباره مهرورزى به انسان‌ها در عهدنامه مالك اشتر مى‌فرمايد:
دلت را از رعايا، پر از مهر و محبت و لطف كن. در برابر آنها درنده و آزاركننده‌اى مباش كه خوردن آنان را غنيمت شمارى. 2
امام هميشه در دست‌رس همگان بود به گونه‌اى كه پايين‌ترين رده‌هاى اجتماعى نيز به سهولت و بدون كوچك‌ترين مشكل و مانعى با وى ديدار مى‌كردند و مشكلاتشان را با او در ميان مى‌گذاشتند. هيچ دربانى نداشت و به كارگزاران خود نيز سفارش مى‌كرد كه هيچ‌گاه از ديد مردم غايب نشوند. در اين راستا به پسر عموى خود قثم بن عباس كه زمام‌دار مكه بود، چنين مى‌نويسد:
صبح و عصر براى رسيدگى به امور حاجيان و مردم مكه بنشين. به كسانى كه پرسشى دارند، پاسخ ده. جاهلان را بياموز و با دانشمندان مذاكره كن. در ميان تو و مردم بايد واسطه و سفيرى جز زبانت و حاجب و پرده‌اى جز چهره‌ات نباشد.
افرادى را كه با تو كار دارند، از ملاقات با خود محروم مساز.