56گفتۀ‌مورخين امير اين منطقه كه >آخ شندو< نام داشت در دوران حكومت >نوزى< بابت عبوركاروان ها از اين منطقه، دو پيمانه غله به عنوان ماليات دريافت مى‌نمود. كوه‌ها از سه طرف شهر دهوك را فرا گرفته‌اند به طورى كه كوه >جبل الابيض< در شمال شهر وكوه >شندوخا< در جنوب و كوه >مام سين< در شرق آن واقع شده‌اند. اين شهر از سمت غرب به دشت كشاورزى سميل راه دارد. دهوك آثار باستانى بسيارى دارد كه مهمترين آنها قلعۀ دهوك است، ضمناً در شهر زاخوى اين استان نيز بيش از پانزده مكان باستانى وجود دارد.
11. استان اربيل:
اين استان در شمال عراق قرار دارد و مركز آن شهر >اربيل< است. از شمال به تركيه و از شرق به ايران محدود مى‌گردد. مساحتى بالغ بر 13165 كيلومتر مربع دارد. آب وهواى آن نسبتاً سرد است، رطوبت نسبى آن پايين مى‌باشد و ميزان بارندگى ساليانۀ آن حدود 200 تا 600 ميلى متر است. نام قديمى شهر>أربيلو او< است كه اسمى آشورى و به معنى >چهار خدا< است و علت اين تسميه وجود معابد مهم آشور در اين شهر است. اين شهر در دورۀ آشورى ها مركز عبادت الهۀ بارورى>عشتار< بود و آشورى‌ها قبل از هر حملۀ نظامى به زيارت معابد موجود در اربيل مى‌رفتند.
اين شهر در سال 32ه ق در دوران خلافت عمر بن الخطاب به وسيلۀ >عتبه بن فرقد< فتح شد و بعدها به عنوان يكى از شهرهاى مهم عراق به شمارمى‌آمد. در