37شده است. آنان توانستند شهرهايى را در بين النهرين و بر سرراه قافله‌هاى تجارى به وجود آورند و دراين شهرها تمدن فارسى و بيزانسى و هلنيستى با تمدن عربى درهم آميخته بود. از جملۀ اين تمدن ها و شهرها مى توان از نبطى‌ها در البتراء، آل نصرو در حضر، اعراب تدمر، غسانى‌ها در وادى حوران جنوب دمشق و منذرى‌ها و لخمى‌ها در حيرۀ بابل نام برد كه اين دولت هاى محلى كوچك تا دورۀ فتح اسلامى پابرجا بودند.
لشكريان مسلمان در دوران خلافت عمر به فرماندهى سعد بن ابى وقاص به عراق حمله كردند و موفق به شكست لشكريان امپراتورى ساسانى شده و نه تنها عراق بلكه سرزمين ايران را نيز به تصرف خود درآورند. ابتدا پايتخت اين امپراتورى نوپديد شهر مدينه بود، اما سال 36ه ق امير المومنين على بن ابى طالب(ع)شهر نوبنياد كوفه را به عنوان پايتخت حكومت اسلامى انتخاب كرد. پس از شهادت حضرت على(ع)در سال 41ه ق حكومت به دست أموى‌ها افتاد وآنان شهر دمشق را به عنوان پايتخت خود انتخاب كردند.
اموى‌ها( 41ه ق 132ه ق(:
هرچند كه در دوران اموى‌ها پايتخت از كوفه به دمشق منتقل گرديد و اين امر باعث شد كه قدرت سياسى به سرزمين شام منتقل شود اما با اين وجود دو مركز فرهنگى و تجارى بزرگ عراق يعنى كوفه و بصره از اهميت زيادى برخوردار بوده و دانشمندان اين دو شهر در تمامى زمينه‌هاى فكرى و فرهنگى پيشتاز بوده و در جهان اسلام نامدار و معروف بودند و مدارس علمى موجود در اين شهرها پذيراى