46حاجيان، با فقه و احكام آن، مى‌تواند به عنوان يك سرمشق رفتارى مناسب شناخته شود؛ زيرا عالم در نگاه اسلام، هم معلم دين و آموزه‌هاى زندگى‌ساز آن است، هم مربى اخلاق و رفتار. چنين كسى پيش از تأديب و تربيت خلق، به تهذيب نفس خويشتن مى‌پردازد، تا سرمشق نيكويى براى مؤمنان باشد.
اگر تا اين زمان كه عازم سفر حج هستى، كمتر فرصت و فراغت داشتى كه دين و برنامه‌هاى آن را بشناسى، اكنون مى‌توانى پرسش‌هاى خودت را نزد روحانى كاروان، مطرح كنى. اگر در مسئله‌اى از مسايل دينى و شرعى، شبهه‌اى دارى، مى‌توانى آن را بگويى. شايد هم غير از روحانى كاروان، افرادى در كاروان باشند كه درباره قرآن كريم و معارف اسلامى بدانند؛ مى‌توانى پاسخ‌هاى خود را از آنان نيز جويا شوى، به‌هرحال بايد سايۀ شوم جهل و خرافه را از ذهن و جان خود دور كرد.
چه خوب است كه اگر گفت‌وگوهاى دينى ميان زائران صورت مى‌گيرد، ما نيز در حلقه آنها نشسته و نكته‌اى از آنان بياموزيم و اگر مى‌توانيم، ما نيز اظهارنظر كنيم. به‌هرحال، بايد دانست كه يك مسلمان كسى است كه، نه بى‌دليل حرفى را قبول كند و نه بى‌دليل حرفى را رد كند؛ زيرا قرآن كريم با دعوت مسلمانان به تفكر و تعقل و تعليم، آنان را چنين