9رسول(ص) و انجام اين مناسك عظيم نيز از اين قاعده مستثنا نيست. براى بعضى، دستاوردى جز رنج و خستگى و خرج پول و دورى از خانه و زندگى ندارد.
اما براى برخى، مبدأ يك تحوّل عظيم روحى و سرفصلى براى پيمودن مراتبى از كمال و معنويت و آگاهى‌هاى ارزشمند است و حق هم همين است و هدف از تشريع اين فريضه هم رسيدن به مراتب بالاتر از معرفت و ايمان و عمل است.
تأليفات فراوانى از سوى بزرگان دين و نويسندگان انديشمند وجود دارد كه صاحبان قلم و فكر، كوشيده‌اند پرده از اسرار و معارف حج بردارند و زائران حرمين شريفين را ارتقاى فكرى و روحى بدهند. اجرشان با خدا.
اثر حاضر نيز، هر چند مختصر و روان، در قالب گفت‌وگو و ترسيم صحنه‌هاى روزمره كه براى زائران در كاروان‌ها يا در طول اين سفر و فضاى مسجدالحرام و مسجدالنبى و مواقف حج