11
درآمد
شرح حال مؤلف
حسام‌السلطنه فرزند عباس ميرزا، از چهرگان برجستۀ قاجارى در نيمۀ دوم قرن سيزدهم هجرى است كه تا پايان عمر، داراى مناصب متعدد و حكمرانى ايالات مختلف بوده است. مهمترين حادثۀ زندگى وى، فتخ هرات است كه با توطئۀ خائنانه ميرزا آقاخان نورى، صدر اعظم وقت، ماجرا، منجر به جدايى هرات از ايران شد. حسام‌السلطنه قهرمان اين ماجراست. دربارۀ وى گفته شده است كه وى قوى‌ترين و برجسته‌ترينِ فرزندان عباس ميرزا است و اين از مجموع مناصبى كه به وى واگذار شده به دست مى‌آيد. در اينجا دو متن بلند و كوتاه، يكى از مهدى بامداد و ديگرى از محبوبى اردكانى، در شرح حال حسام‌السلطنه مى‌آوريم. بامداد دربارۀ او مى‌نويسد:
سلطان مراد ميرزا حسام‌السلطنه پسر سيزدهم عباس ميرزا نايب‌السلطنه 1 در ربيع‌الثانى 1233 هجرى قمرى متولد و در دوم جمادى‌الاولى 1300 ق. درگذشت و در