33
به راه كعبۀ وصلت دو چشمم
يكى چون دجله و آن ديگر فرات است 1
جامى
خوش آن‌ساعت كه عشق‌خانه‌سوز وادى‌حيرت
به عزم كعبۀ مقصود بندد محمل ما را 2
بابا فغانى
تا قدم در حرم كعبۀ تجريد زديم
سخن دوست شنيديم ز هر ديوارى 3
خيالى بخارايى
از آن به كعبۀ وصل تو ره ندارد جان
كه غير در حرم خاص دوست محرم نيست 4
خيالى بخارايى
اى همه كس را به درت التجا
محيى لارى
كعبه در آينۀ كنايه و تركيب
بازتاب گستردۀ كعبه در قلمرو ضرب المثلها، كنايات و تركيبات، بيانگر ارزشمندى كعبه و اهميت آن در گسترۀ زبان و ادبيات فارسى است كه به گوشه‌اى از آن اشاره مى‌شود.
كعبۀ رهرو (تركيب اضافى) كنايه از آفتاب جهانگرد است.
كعبۀ جهان گرد (تركيب اضافى) كنايه از آفتاب و خورشيد است.