22
محمد بن مخلد سگزى
شاعر پارسى‌گوى ديگرى كه در قرن سوم مى‌زيست و در اشعارش كلمۀ «مكى» آمده است «محمد بن مخلد سگزى» است.
نام اين شاعر نيز در صف دو شاعر ديگر سيستانى، محمد بن وصيف و بسام كورد به عنوان اولين شاعران پارسى‌گوى قرار دارد و در تاريخ سيستان يك قطعۀ سه بيتى از وى نقل گشته كه در مدح يعقوب و شكست عمار است.
جز تو نزاد حوا و آدم نكشت
رودكى
اوّلين شاعر پارسى گويى كه نام «كعبه» در اشعار وى آمده «رودكى» است.
او را از قديمى‌ترين شاعران و پدر شعر فارسى خوانده‌اند. وى در سال 329 يا 330 چشم از جهان فرو بست. وى در اشعارى خطاب به معشوق مى‌گويد: من به چشمهاى سياه تو افتخار مى‌كنم آن گونه كه اهل مكّه به كعبه... افتخار مى‌كنند:
مكّى به كعبه فخر كند مصريان به نيل
وى در سرودۀ ديگرى كه در مبحث «كعبه و خرابات در شعر» توضيح داده شده است از كعبه به كليسا مى‌رود و در آنجا نشيمن اختيار مى‌كند:
از كعبه كليسا نشينم كردى
منطقى رازى
اولين شاعر پارسى‌گويى كه از «كعبه» به عنوان تشبيه استفاده كرده است «ابو