11
مقدمه
تحقق اهداف و آرمان‌هاى يك سازمان، به علل و عوامل مختلفى بستگى دارد. در اين ميان، به گفته كارشناسان و صاحب‌نظران "مديريت سازمانى" و نيز به گواهى "آموزه‌هاى وحيانى"، "عامل انسانى" اساسى‌ترين و محورى‌ترين نقش را در موفقيت و بالندگى سازمانى ايفا مى‌كند. ديگر عوامل سازمانى در پرتو عامل انسانى و حول محور او، شكل گرفته و حركت مى‌كنند.
سياست‌ها، برنامه‌ها، روش‌ها، ابزار و سخت‌افزارهاى سازمانى، تابعى از خواست و ارادۀ نيروى انسانى و دانش و تدبير او مى‌باشد. بالطبع كمّ و كيف نتايج و خروجى‌هاى سازمان نيز مانند "ورودى‌ها" و "فرآيند"، متأثر از فعاليت و تدبير نيروى انسانى است. بنابراين نيروى انسانى، افزون بر اينكه عامل موفقيت هر سازمانى است، شاخص و معيارى براى پيش‌بينى ميزان موفقيت آن سازمان نيز محسوب مى‌شود.
بى جهت نيست كه دنياى مدرن با پى‌ريزى علومى همچون روانشناسى كار، جامعه شناسى مشاغل و مديريت، بخش معظمى از مباحث اين علوم را به عامل انسانى اختصاص داده است. پيش‌تر از اين نيز آموزه‌هاى وحيانى بر جايگاه و اهميت نيروى انسانى و نقش محورى آن در رستگارى و موفقيت جمعى اشاره كرده و به مؤمنان و جامعه دينى اكيداًً توصيه نموده كه در واسپارى كارها و مسوؤليت‌ها، به اهليّت و صلاحيت نيروهاى انسانى توجه كنند:
«إِنَّ اللّٰهَ يَأْمُرُكُمْ أَنْ تُؤَدُّوا الْأَمٰانٰاتِ إِلىٰ أَهْلِهٰا وَ إِذٰا حَكَمْتُمْ بَيْنَ النّٰاسِ أَنْ تَحْكُمُوا بِالْعَدْلِ إِنَّ اللّٰهَ نِعِمّٰا يَعِظُكُمْ بِهِ إِنَّ اللّٰهَ كٰانَ سَمِيعاً بَصِيراً» (نساء58/)
در آيات ديگر، اين رويه را، شيوه مديريتى خداوند متعال در عالم تكوين و تشريع معرفى كرده است:
- اَللّٰهُ أَعْلَمُ حَيْثُ يَجْعَلُ رِسٰالَتَهُ (انعالم124/)
- قٰالَ إِنِّي جٰاعِلُكَ لِلنّٰاسِ إِمٰاماً قٰالَ وَ مِنْ ذُرِّيَّتِي قٰالَ لاٰ يَنٰالُ عَهْدِي الظّٰالِمِينَ (بقره124/)