80سلالم و شقّ و قموص و ناعم و نطاة.سه دژ نخستين بر كرانۀ رود خاص قرار دارد.اين رود از مركز خيبر يك بريد يا نزديك به چهار ميل فاصله دارد.صهباء كه مهمترين مناطق كشاورزى خيبر است در نزديكى آن است.اين سه دژ به قدرى به هم نزديك هستند كه برخى وطيح و سلالم را دو شاخه از كتيبه دانسته‌اند. 1
اما شقّ و نطاة به دو خشكرود موسوم‌اند و بين آنها زمينى است موسوم به سبخه و مخاضه.در نطاة چشمه‌هاى آب بسيار است و آب فراوان سبب شيوع تب شده است.نيز در آنجا چند دژ ديگر است؛از آن جمله است دژ مرحب و قصر او و خانۀ برادرش ياسر از بنى قسمه.همچنين دژ ناعم و دژ قلعۀ زبير و دژ نزار. 2
اما شق در آنجا چشمه آب گرم است و آب آن بر زمين جارى است در نزديكى دژ شق دژهاى ناعم و قموص قرار دارند.معلوم مى‌شود كه اين سه دژ در ناحيۀ جنوبى خيبر بوده‌اند؛ زيرا در جنگ خيبر رسول خدا-ص-نخست به آنها حمله كرد.مدافعان دژ سخت مقاومت كردند ولى عاقبت تسليم شدند.
يهود در زمانهايى دور كه در منابع تاريخى مشخص نشده در خيبر مكان گرفتند.شايد در قرن اول پيش از ميلاد كه روميان آنها را از فلسطين آواره كردند به خيبر آمده باشند.
ساكنان خيبر با قبايلى كه در شمال بلادشان بودند،روابط داد و ستد داشتند.مخصوصا با غطفان و فزاره بر ضد رسول خدا-ص-پيمان بستند و در زمانى كه مشركين مدينه را محاصره كردند؛يعنى در جنگ خندق،به احزاب پيوستند.همچنين خيبر پناهگاه همۀ يهوديانى شد كه پيامبر از مدينه رانده بود.مخصوصا بنى نضير كه به خيبر پناه بردند و در فعاليتهاى سياسى بر ضد پيامبر شركت كردند و بر ضد آن حضرت جماعاتى را با هم متحد نمودند.