24فراهم كرد و بازگشت از سفر حج با الهام از آيۀ شريفه «خدايا! مرا برگردان تا عمل صالح انجام دهم» به منزلۀ مهلتى ديگر براى انجام عمل صالح است.
حاجى، نمايندۀ معنوى ديگران
گر چه فرد مستطيع براى انجام تكليف الهى راهى اين سفر مى‌شود، ولى در حقيقت او نمايندۀ معنوى دوستان، آشنايان و همشهريان خويش است و نشانه‌اش آن است كه از او التماس دعا دارند، او نيز به ياد همۀ كسانى كه به دعاهاى او در سرزمين وحى چشم دوخته‌اند، به ياد گرفتارى‌هاى مسلمانان جهان، مسؤولان و خدمتگذاران نظام اسلامى، و به ياد شهيدان و حق داران و امام راحل عظيم الشأن دعا مى‌كند. به ياد دوستان و آشنايان بودن بهترين هديه براى ايشان است.
پذيرفتن عريضه و نذورات ديگران، گذشته از اينكه با مقررات دولت فعلى حجاز ناسازگار است و آن را نوعى شرك و حرام مى‌دانند، چه بسا موجب زحمت حجاج و خدشه‌دار شدن چهرۀ جهانى تشيع باشد. از اين رو، به همان دعا و زيارت و طواف مستحبى به نيت آنان بايد اكتفا كرد. در روايات نقل شده كه گاه به خاطر حضور