30آن دلالت كنند. بيشتر نام‌ها، صفات او و در بزرگ‌داشت آن و اظهار فضايل و مآثر اوست». ¹

مورخان نام‌هاى مدينه را ذكر كرده‌اند و بيش از همه سمهودى آن نام‌ها را برشمرده است. او 95 نام براى مدينه آورده و آن‌ها را به حسب حروف الفبا مرتب كرده است. ² پس از او عباسى 59 اسم آورده ³ و ياقوت حموى 29 اسم ⁴و ابن زباله 11 اسم ⁵ و ما در اينجا برخى از آن نام‌ها را براى مثال مى‌آوريم و نه همۀ آنها را:

مدينه را «منوره» افزودند؛ زيرا به نور خدا و هدايت رسول صلى الله عليه و آله روشن شده است.

«طابه»، «طيبه»، «الدار»، «الحبيبه»، «المحبوبه»، «دارالهجرت»، «دارالفتح»، «مأرِز (ملجاء) الايمان»، «سيّدة البلدان»، «المحفوظه»، «الجابره»، «المرزوقه»، «المباركه» و غير آن‌ها. همه اين‌ها نام‌هايى است كه مدينه بعد از هجرت پيامبر صلى الله عليه و آله به آن‌ها معروف شد. و نيز اسم ديگرى است كه از جهت موقعيت جغرافيايى بدان اشتهار دارد؛ از آن رو كه مدينه ميان حرّۀ «واقم» و «وبره» قرار دارد، آن را «ذات الحرار» يا «ذات الاحرين» نيز گويند. ⁶

ابن زباله و ابن شبّه روايت كرده‌اند كه رسول خدا صلى الله عليه و آله مردم را از اينكه بگويند «يثرب» نهى فرمود و در حديث آمده است كه هركس مدينه را يثرب گويد، بايد كه از خداوند آمرزش خواهد، آنجا طابه است. و در روايت ديگر آمده است