19بر اين مى‌افزايم اين مطلب را كه: مدينه محصور است ميان دو لابۀ زمين سنگلاخ آتش‌فشانى، از دو جانب مشرق و مغرب. اين دو حدود حرم مدينه‌اند از مشرق و مغرب آن؛ همان گونه كه رسول اللّٰه صلى الله عليه و آله حدود آن را معين كره است. ابو هريره از رسول خدا صلى الله عليه و آله روايت كرده كه «حرم مابين دو لابۀ مدينه است...» ¹

ديگر از ويژگى‌هاى مدينه اين است كه محصور است ميان دو كوه؛ از شمال و جنوب. اين دو كوه حد شمالى و جنوبى مدينه‌اند. در شمال كوه ثَور است و در جنوب كوه عَير. ² اين حدى است كه رسول اللّٰه صلى الله عليه و آله معين كرده است.

در حديث از على بن ابى طالب عليه السلام آمده است كه پيامبر فرمود: «مدينه حرمى است ميان عير و ثور...» ³

شش سيل‌گاه مدينه را در ميان گرفته است. آشكارترين كوه در مدينۀ منوره، كوه احد است و رسول‌اللّٰه صلى الله عليه و آله در بارۀ آن فرمود: «اين كوه ما را دوست دارد و ما آن را دوست داريم». ⁴

هواى مدينۀ منوره در تابستان گرم و خشك است و در زمستان سخت سرد. ابوهريره گويد: از رسول‌اللّٰه صلى الله عليه و آله شنيدم كه فرمود: «آن (مدينه) سرزمينى است كم باران» ⁵ جهت باد در مدينه از جنوبِ غربى است.

چاه‌ها يكى از آبشخورهاى اصلى است كه به مدينه آب مى‌رسانند.