7
پيش گفتار
اين كتاب، سفرنامۀ‌حج نيست كه بخواهد بگويد كى رفتيم و كى رسيديم و چه ديديم و چه گفتيم و چه شنيديم. مناسك حج هم نيست و دارندۀ خود را از مناسك بى‌نياز نمى‌كند. اما، كمابيش، پابه پاى مناسك پيش رفته و به موازات اعمال حج نوشته شده و غرض از تأليف آن، اين است كه معلوم شود حج در رواى ظاهر خود باطنى دارد و آن همه اعمال و فرائض كه در حج آمده براى تربيت روح و تعالى جان آدمى است. نويسنده، با آنكه خود مى‌دانسته كه بيان اسرار حج، چنانكه بايد و شايد، از عهدۀ او بيرون است، كوشيده است تا به اختصار و در حد توان خويش راز و رمز حج را بشناسد و بگشايد. در اين كتاب، حج به نمازى بزرگ تشبيه شده كه هر مسلمانى كه توانايى تشرف به خانۀ خدا را داشته باشد، مى‌بايد در همۀ عمر، لااقل