41در اختيار دارد، واجب است اگر امام و پيشواى شايستۀ تحويل دادن خمس به وى را سراغ دارد، حتماً خمس را به او تحويل داده تا در اختيار وى قرار گيرد و اگر از او و جايگاهش آگاهى ندارد، خمس را ميان كسانى كه خداوند، خمس را برايشان مقرّر داشته، تقسيم نمايد و سزاوارترين مردم به دريافت خمس، خاندان پيامبراكرم(ص) و يتيمان و مستمندان و مسافرانِ در راه ماندۀ آنان هستند، زيرا غير خاندان پيامبر، صدقه دريافت مى كنند و به مصرف مى‌رسانند؛ ولى خاندان نبىّ اكرم (ص) صدقه نمى‌گيرند و از آن استفاده نمى‌كنند.

بنابراين، اگر خمس اشيايى را كه از معدن به دست آورده بپردازد، از آن پس، تا سال، بر آن نگذرد، خمس به آن‌ها تعلّق نخواهد گرفت و آن‌چه را پرداختِ آن در اين اشياء به دست آمده بر او واجب است، همان يك چهارمِ يك دهم، مانند ساير اموال اوست. در صورتى كه سال بر آن بگذرد و مقدار آن 20 مثقال و يا فراتر از 200 درهم باشد.» ¹

زمان وجوب خمس معادن

از ديدگاه شيخ طوسى: «زمان وجوب خمسِ معادن،