23آه‌هاى جانگدازى كه از سينۀ بى‌خانمانان برون مى‌آمد و قطره‌هاى اشكى كه از چشمان بى‌پناهان فرو مى‌ريخت. به قيمت فريادهاى جانسوز خانواده‌هاى داغدار كه از درد دل مادران در فراق فرزندان دل‌سوختۀ يتيمان در فراق پدران‌شان حكايت داشت. چه چشم‌هايى كه از براى اسلام، در برابر مصائب تَر نگرديده و چه دل‌هايى كه ناله‌هاى جانسوز سر نداده‌اند.
حال كه بر پهن دشت كوه احد نظاره مى‌كنم، ديگر احد به معناى ساده در ذهن من نقش نمى‌بندد، بلكه بيانگر رشادت‌ها و از جان‌گذشتگى افرادى است كه روح مقدس خود را براى پايدارى حقيقت دين اسلام فدا ساخته‌اند و مشعل فروزان دين را در ظلمتكدۀ گناه و فساد روشن نگه داشته‌اند.
كسانى كه بى‌ترديد و استوار قدم به ميدان جهاد نهاده و سر و دست و پيكر خود را هدف تير و نيزه و شمشير قرار دادند. كسانى كه خون مقدس خود را با عشق به پاى درخت پاك و آسمانىِ دين ريختند، تا آن را هر چه پربارتر و با طراوت‌تر در اختيار ما قرار دهند. اين صحرا همچون مكتب و مدرسه‌اى است كه هر كس كه در آن قدم مى‌گذارد، درس ايثار و فداكارى در راه خدا را مى‌آموزد، درس ايستادگى به پاى عقيده‌هاى پاك و پايدارى در مقابل طوفان مشكلات و مصائب را فرامى‌گيرد. حال به پاس از خودگذشتگى‌هاى