16او تعلق گيرد،مسلمان است و مسلمان در سنَّت تعريفى روشن دارد.اين كه سنت مىگويم چون بين تعريف مسلمان در كتاب خدا و سنت رسول صلى الله عليه و آله و اخبار اهل بيت عليهم السلام ملازمۀ اجمال و تفصيل است.در قرآن مسلمان از جهت سهيم بودن در حقوق سياسى و اجتماعى تعريف شده است و در سنت از جهت شايسته بودن براى دريافت اين لقب افتخارآميز،شايستۀ اين كه او را بتوان موجودى باايمان خواند،مسلمانى آنچنان كه امام صادق عليه السلام او را توصيف مىكند.چنين كس اگر بخواهد فريضۀ حج را آنچنان كه باز در كتاب اخلاق اسلامى بيان شده است بگزارد،در حقيقت جهاد و يا كارى بالاتر از جهاد كرده است.
سختى شهادت يكدم بيش نيست،اما در چنين جهاد،هر لحظه بايد خود را قربان كرد:
بگذرند از سر مويى كه صراطش دانند
پس به صحراى فلك جاى تماشا بينند 1
در ميان آنانكه با ادبيات فارسى سروكار دارند،كمتر كسى را مىتوان يافت كه اين قطعۀ ناصر خسرو قباديانى را براى يك بار هم كه شده نخوانده باشد:
حاجيان آمدند با تعظيم