14نيست و دم مرگ به هر دين كه خواهد بميرد،ترسا يا جهود. ¹

و در خبر دعائمُ‌الاسلام از امام صادق عليه السلام است كه اگر مالدارى حج نكند و بميرد،از كسانى است كه خدا دربارۀ او گفته است:«در روز قيامت او را كور بر مى‌انگيزانيم.» ²پرسيدند:كور؟ فرمود:آرى كور از راه خير. ³

استطاعت چيست و مستطيع كيست؟

استطاعت حج را فقهاى مذاهب اسلام در رساله‌هاى عملى و كتابهاى مناسك معنى كرده‌اند؛آنقدر پول كه بتوان به مكه رفت و برگشت،آن اندازه كه زن و بچۀ او تا بازگشت وى، بدان زندگى كنند،بعلاوه دارا بودن مايه‌اى براى گذران خود و عائله‌اش پس از بازگشت از سفر،همين و همين،تكليفى ساده، تا آنجا كه بسيارى از مسلمانان خود را بر انجام دادن اين تكليف قادر مى‌بينند،و شايد به خاطر همين آسان شمردن است كه همه ساله صدها هزار،و در عصر ما افزون از يك ميليون مسلمان از گوشه و كنار جهان به راه مى‌افتند،تا خود را به يكى از ميقات‌گاهها برسانند.

اما اعمال حج؛ بظاهر آن اعمال نيز آسان‌تر از مستطيع شدن است؛در يكى از ميقات‌گاهها محرم شود و به مكه برود.

هفت بار به دور خانۀ كعبه طواف كند،دو ركعت نماز در مقام