28 أنّه قد قضى منه وطرا».

و شاعر هم در اين باره، خوب گفته است:

جَعَل البيت مثاباً لَهُم ليس منه الدهر يقضون الوطر ¹

در واقع همان معنايى را كه نويسندۀ كتاب «لسان التنزيل»؛ (زبان قرآن) درقرن چهارم ياپنجم هجرى گفته و مثابة را مرجع؛ يعنى جاى بازگشت، و قيل: مجمعاً معنى كرده است، ابو البقاء عكبرى (متوفاى سال 616ه‍ .) در كتاب «التبيان فى اعراب القرآن» وكتاب ² «املاء ما منّ به الرحمن...» نوشته است. ³

شيخ محمد عبده ⁴ «بيت‌اللّٰه» را نعمت بزرگى براى مسلمانان دانسته و ضمن اين كه آن جا را مأمنى دانسته، «مرجعا للنّاس و يقصدونه » هم مى‌داند ومى‌افزايد: لفظ «مثابة»، متضمّن معناى زيارت و ثواب هم هست.

مرحوم طالقانى از عبارت «مثابة للناس» چنين استنباط كرده است كه توجه به چنين خانه بايد فطرت حق جويى و عدل را بيدار سازد و انگيزۀ تعالى خواهى را كه از خواسته‌هاى فطرى آدمى است، در انسان زنده كند وكلمۀ «للنّاس» هم قيام به وظايف انسانى را در آدمى بر مى‌انگيزاند و به انسان ها ياد مى‌دهد كه براى خدا به‌پا خيزند و دركعبه اعلام كلمۀ حق كنند