18بنابراين، وظيفۀ هر مسلمان است كه وقتى عزم حجّ و زيارت بيت محرّم كرده علاوه بر فراگرفتن آداب ظاهرى اين عبادت بزرگ - كه در رسايل عمليّۀ مخصوص مناسك حج مضبوط است - توجّه كاملى نيز به شناخت دقايق و مقاصد باطنى آن آداب و اعمال كند تا ركن اصيل اسلام ¹در ظاهر و باطن وجودش تحقّق يابد و حقيقت حجّ و زيارت خدا در سرّ ضميرش زنده شود و به راستى، خانۀ قلبش، خانۀ خدا و بيت‌الذّكر گردد.

فَإِذٰا قَضَيْتُمْ مَنٰاسِكَكُمْ فَاذْكُرُوا اللّٰهَ كَذِكْرِكُمْ آبٰاءَكُمْ أَوْ أَشَدَّ ذِكْراً . ²

«پس از فراغت از انجام مناسك حج، آن‌چنان به ياد خدا باشيد كه به ياد پدرانتان هستيد، و بلكه بيش از پدرانتان، ياد خدا كنيد (و او را در خلوت دل جا بدهيد).»

از اين نظر، ديرزمانى بود مى‌انديشيدم كه مقاله‌اى كوتاه با خواست خدا در اين باب، به رشتۀ تحرير درآورم، و آنچه را با فهم قاصر خود، در اين زمينه، از آيات قرآن كريم و روايات رسول اكرم صلى الله عليه و آله وائمّۀ معصومين عليهم السلام وبيانات آقايان علما و بزرگان دين، به دست آورده‌ام، به صورت مجموعۀ مختصرى، به عنوان ارمغان سفر، تقديم حجّاج بيت محرّم كنم، كه ان شاء اللّٰه و به فضل و عنايت پروردگار، در اين سفرِ سعادت ثمر، همراه زوّار خانۀ خدا، رفيقى منبِّه و مونسى مذكِّر باشد.

به اميد آن كه بهره‌اى از ثواب آن اعمال و احوال ملكوتى، در آن مواقف و شعائر الهى، عايد اين حقير فقير نيز بگردد.

وللّٰه الحمد كه موفّقم فرمود و اين اثر كوچك، به اين صورت مشهود درآمد و همچون ران ملخى از مورى ناتوان به درگاه سليمان، تقديم آستان اقدس حضرت ولىّ اللّٰه اعظم، امام زمان، ارواحنا له الفدا گرديد و يُرجى من كرمه المنّ بالقبول. فان الهدايا على مقدار مُهديها.

سيد محمد ضياءآبادى