232ستايش آنان استفاده كرده است. او بيش از همه اتسز خوارزمشاه را ستوده بطورى كه از 223 مديحۀ او 153 قصيده و تركيب بند و ترجيع بند و ... در مدح اتسز است كه سومين پادشاه اين سلسله بوده وسى سال فرمانروايى داشته است. رشيد در قصايد مدحيّۀ خود احرار جهان را هوادار او مى‌نامد و زائران او در درگاهش همانند زائران بيت‌اللّٰه بين صفا و مروه در حال حركت و رفت و آمدند. ¹

در قصيدۀ ديگر شخصيّت و مقام و بارگاه اتسز و صدر او را به صفا و مروه مانند كرده است كه مردم به رفت و آمد مشغولند. ²

در قصيدۀ ديگرِ شاعر، اتسز كعبۀ جلال است و خوارزم و آب آن براى صاحبان شريعت عرفات و زمزم است. جهاد اتسز براى كعبه است.

با عابدان لعبت آزر جهاد تو از بهر حفظ كعبۀ فرزند آزر است ³

او يكى از بزرگان به نام سيد ضياء الدين را در ضمن توصيف بلخ مورد ستايش قرار داده واحترام مجلس او را به احترام كعبه مانند كرده است. ⁴

رشيد وطواط كه خود در علوم بلاغى كتاب «حدائق السّحر فى دقايق الشّعر» را نوشته، با به كار گرفتن صنعت اعنات، قصيده‌اى در بيست و هفت بيت بدون حرف «الف» سروده و ضمن مدح اتسز خوارزمشاه گفته است:

خدمتش عهدۀ وضيع و شريف حضرتش كعبۀ صغير و كبير ⁵

در ابيات فراوانى از اشعار رشيد، كعبه بيش از همۀ مكانهاى مقدّس مورد توجّه بوده است. ⁶