24زياد دارند - حاضر شوند، بايد در طول عمر حداقل يك بار فريضه عظيم حج را به جا آورند. در حج است كه مسلمانان از اقطار مختلف عالم گردهم مى‌آيند و ضمن حضور در خانه و حريم الهى و كسب معرفت و مناجات با پروردگار خويش، با برداران و خواهران خود از فرهنگ‌ها و نژادها و زبانهاى مختلف آشنا مى‌شوند و از مسائل و مشكلات يكديگر آگاه مى‌گردند؛ و در حج ابراهيمى و محمدى صلى الله عليه و آله است كه بايد از مشركان و ستمكاران در هر زمان و مكان برائت جست و عوامل تفرقه مسلمانان را شناخت و براى رهايى مسلمانان در بند كفار و مشركان چاره انديشيد.
حضرت امام خمينى سلام اللّٰه عليه در پيام استقامت ضمن انتقاد از آنهايى كه حج خشك و بى‌روح و بى‌برائت را مى‌خواهند و فلسفه واقعى اين فريضه بزرگ الهى را درك نكرده‌اند، خود فلسفه حج را تبيين مى‌كنند و مى‌فرمايند:
(از ديد آنان) به حج چه كه چگونه بايد زيست و چطور بايد مبارزه كرد و با چه كيفيت در مقابل جهان سرمايه‌دارى و كمونيسم ايستاد؟!
به حج چه كه حقوق مسلمانان و محرومان را از ظالمين بايد ستاند؟!
به حج چه كه بايد براى فشارهاى روحى و جسمى مسلمانان چاره‌انديشى نمود؟!
به حج چه مسلمانان را عليه حكومت‌هاى وابسته بشوراند. بلكه حج همان سفر تفريحى براى ديدار از قبيله و مدينه است و بس...
حج كانون معارف الهى است كه از آن محتواى سياست اسلام را در تمامى زواياى زندگى بايد جستجو نمود.
حج تجلى و تكرار همه صحنه‌هاى عشق آفرين زندگى يك انسان و يك جامعه متكامل در دنياست و مناسك حج مناسك زندگى است و از آنجا كه جامعه امت اسلامى از هر نژاد و ملتى بايد ابراهيمى شود تا به خيل امت محمد صلى اللّٰه عليه و آله و سلم پيوند خورد و يكى گردد و يد و احده شود، حج تنظيم و تمرين تشكل اين زندگى توحيدى است.
* * *