98
3 - فرق نبوت و امامت و رسالت
آنگونه كه از اشارات موجود در آيات و تعبيرات مختلفى كه در احاديث وارد شده است بر مى‌آيد، كسانى كه از طرف خدا مأموريت داشتند، داراى مقامات مختلفى بودند:
1 - مقام نبوت - يعنى دريافت وحى از خداوند، بنا بر اين، نبى كسى است كه وحى بر او نازل مى‌شود و آنچه را به وسيله وحى دريافت مى‌دارد چنانكه مردم از او بخواهند، در اختيار آنها مى‌گذارد.
2 - مقام رسالت - يعنى مقام ابلاغ وحى و تبليغ و نشر احكام خداوند و تربيت نفوس از طريق تعليم و آگاهى بخشيدن، بنا بر اين رسول كسى است كه موظف است در حوزه مأموريت خود به تلاش و كوشش بر خيزد و از هر وسيله‌اى براى دعوت مردم به سوى خدا و ابلاغ فرمان او استفاده كند و براى يك انقلاب فرهنگى و فكرى و عقيدتى تلاش كند.
3 - مقام امامت - يعنى رهبرى و پيشوايى خلق، در واقع امام كسى است كه با تشكيل يك حكومت الهى و به دست آوردن قدرت‌هاى لازم، سعى مى‌كند احكام خدا را عملا اجرا و پياده كند و اگر هم نتواند رسما تشكيل حكومت دهد، تا آنجا كه در توان دارد، در اجراى احكام مى‌كوشد.
به عبارت ديگر وظيفه امام، اجراى دستورات الهى است. در حالى كه وظيفه رسول، ابلاغ اين دستورات است، به تعبير ديگر، رسول ارائه طريق مى‌كند ولى امام ايصال به مطلوب مى‌نمايد (علاوه بر وظايف سنگين ديگرى كه قبلا اشاره شد).
ناگفته پيدا است كه بسيارى از پيامبران، مانند پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله هر سه مقام را داشتند.
هم دريافت وحى مى‌كردند، هم تبليغ فرمان‌هاى الهى و هم در تشكيل حكومت و اجراى احكام تلاش مى‌كردند و هم از طريق باطنى به تربيت نفوس مى‌پرداختند.
كوتاه سخن اينكه: امامت همان مقام رهبرى همه جانبه مادى، معنوى، جسمى، روحانى، ظاهرى و باطنى است. امام رئيس حكومت، پيشواى اجتماع، رهبر مذهبى، مربى اخلاق و رهبر باطنى و درونى است.