96زيرا نبوت و رسالت تنها اخبار از سوى خدا و ابلاغ فرمان او و بشارت و انذار است، اما در مورد امامت، همه اينها وجود دارد به اضافه اجراى احكام و تربيت نفوس از نظر ظاهر و باطن (البته روشن است كه بسيارى از پيامبران داراى مقام امامت نيز بودهاند).
در حقيقت مقام امامت، مقام تحقق بخشيدن به اهداف مذهب و هدايت به معنى ايصال به مطلوب است، نه فقط ارائه طريق.
علاوه بر اين، هدايت تكوينى را نيز شامل مىشود؛ يعنى تأثير باطنى و نفوذ روحانى امام و تابش شعاع وجودش بر قلب انسانهاى آماده و هدايت معنوى آنها (دقت كنيد).
امام از اين نظر درست به سان خورشيد مىماند كه با اشعۀ زندگى بخشِ خود، گياهان را پرورش مىدهد و به موجودات زنده جان و حيات مىبخشد. نقش امام در حيات معنوى نيز همين نقش است. در قرآن مجيد مىخوانيم:
هُوَ الَّذِي يُصَلِّي عَلَيْكُمْ وَ مَلاٰئِكَتُهُ لِيُخْرِجَكُمْ مِنَ الظُّلُمٰاتِ إِلَى النُّورِ وَ كٰانَ بِالْمُؤْمِنِينَ رَحِيماً . 1
«خدا و فرشتگان او بر شما رحمت و درود مىفرستند تا شما را از تاريكىها به نور رهنمون گردند و او نسبت به مؤمنان مهربان است.»
از اين آيه بخوبى استفاده مىشود كه رحمتهاى خاص خداوند و امدادهاى غيبى فرشتگان مىتواند مؤمنان را از ظلمات به نور رهبرى كند.
اين موضوع در بارۀ امام نيز صادق است و نيروى باطنىِ امام و پيامبرانِ بزرگ، كه مقام امامت را نيز داشتهاند و جانشينان آنها براى تربيت افراد مستعد و آماده و خارج ساختن آنها از ظلمت جهل و گمراهى به سوى نور هدايت، تأثير عميق داشته است.
شك نيست كه مراد از امامت در آيۀ مورد بحث، معناى سوم است. زيرا از آيات متعدد قرآن استفاده مىشود كه در مفهوم «امامت»، مفهوم «هدايت» نيز وجود دارد؛ چنانكه در آيه 24 سوره سجده مىخوانيم: