83هنگام طلوع خود گويا پرده تاريكى را مى‌شكافند، علاوه بر اين در كنار افق سرخى كمرنگى كه بى‌شباهت به رنگ خون نيست، در اطراف خود ايجاد مى‌كنند.
5 - فطر از ماده فطور به معنى شكافتن است و همان طور كه ذيل آيۀ14 همين سوره نوشتيم، اطلاق اين كلمه بر آفرينش آسمان و زمين شايد به خاطر اين است كه طبق علم امروز، روز اول، جهان تودۀ واحدى بوده و بعد از هم شكافته شده و كرات آسمانى يكى پس از ديگرى به وجود آمده‌اند. (براى توضيح بيشتر به تفسير آيۀ مزبور مراجعه كنيد).
6 - حنيف به معنى خالص است، چنانكه شرح آن در ذيل آيۀ 67 سورۀ آل عمران، جلد دوم تفسير نمونه صفحۀ 461 بيان شد 1.
گفتگوى ابراهيم با بت‌پرستان» گفتگوى ابراهيم با بت‌پرستان
وَ حٰاجَّهُ قَوْمُهُ قٰالَ أَ تُحٰاجُّونِّي فِي اللّٰهِ وَ قَدْ هَدٰانِ وَ لاٰ أَخٰافُ مٰا تُشْرِكُونَ بِهِ إِلاّٰ أَنْ يَشٰاءَ رَبِّي شَيْئاً وَسِعَ رَبِّي كُلَّ شَيْءٍ عِلْماً أَ فَلاٰ تَتَذَكَّرُونَ (80)
وَ كَيْفَ أَخٰافُ مٰا أَشْرَكْتُمْ وَ لاٰ تَخٰافُونَ أَنَّكُمْ أَشْرَكْتُمْ بِاللّٰهِ مٰا لَمْ يُنَزِّلْ بِهِ عَلَيْكُمْ سُلْطٰاناً فَأَيُّ الْفَرِيقَيْنِ أَحَقُّ بِالْأَمْنِ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ (81)
اَلَّذِينَ آمَنُوا وَ لَمْ يَلْبِسُوا إِيمٰانَهُمْ بِظُلْمٍ أُولٰئِكَ لَهُمُ الْأَمْنُ وَ هُمْ مُهْتَدُونَ (82)
وَ تِلْكَ حُجَّتُنٰا آتَيْنٰاهٰا إِبْرٰاهِيمَ عَلىٰ قَوْمِهِ نَرْفَعُ دَرَجٰاتٍ مَنْ نَشٰاءُ إِنَّ رَبَّكَ حَكِيمٌ عَلِيمٌ (83) 2
80 - قوم او (ابراهيم) با وى به گفتگو پرداختند، گفت چرا دربارۀ‌خدا با من گفتگو مى‌كنيد، در حالى كه خداوند مرا (با دلايل روشن) هدايت كرده و من از آنچه شما شريك (خدا) قرار مى‌دهيد نمى‌ترسم (و به من زيانى نمى‌رسد) مگر پروردگارم چيزى را بخواهد، آگاهى پروردگار من آن چنان وسيع است كه همه چيز را در بر مى‌گيرد، آيا متذكر (و بيدار) نمى‌شويد؟!