264
و هي حجة الاسلام و ما يجب بالنذر و شبهه و بالاستيجار و الافساد فحجة الاسلام واجبة باصل الشرع مرة واحدة على الذكور و الاناث و الخناثى بشروط ستة البلوغ تقسيم اول: حج يا واجب است كه مخالفت آن سبب عقوبت است و بلكه بر حسب روايات تارك آن يا بدين يهود و يا نصرانيّت مى‌ميرد و يا مستحبّ است كه حدّ و حصرى ندارد و همه ساله هم مى‌توان انجامش داد.
تقسيم دوّم: حج واجب به لحاظ اسباب و عواملى كه موجب آن مى‌شوند به چهار قسم تقسيم مى‌شود:
1-حجّة الاسلام.
2-حجيكه بواسطه نذر و شبه نذر يعنى عهد و قسم واجب مى‌شود.
3-حج استيجارى.
4-حج افسادى.
يعنى مثلاً سال گذشته مكه مشرف شد ولى اعمال حج را بدرستى انجام نداد و حجّش فاسد گرديد بايد مجّدداً سال آينده برود و حج بجا آورد. حال از ميان اين چهار قسم سه قسم اخير ثانياً و بالعرض بر انسان واجب مى‌شود و آنكه اوّلاً و بالذات بر انسان مسلمان با شرائطى واجب مى‌شود عبارتست از اينكه: بر هر شخص مستطيعى چه زن و يا مرد و يا خنثى واجب است كه در تمام طول عمر يكبار حج بجا آورد و نام اين حج، حجة الاسلام است چونكه بر حسب روايات يكى از واجبات پنجگانه بسيار مهمى است كه اسلام بر آنها بنا شده و بحث ما فعلاً در همين قسم است و در اين رابطه سه بحث داريم:
الف: شرائط وجوب حجة الاسلام
و آنها عبارتند از شش شرط:
1-بالغ باشد پس اگر كودك نابالغ حج بجاى آورد مجزى نخواهد بود يعنى جاى حج واجب پس از بلوغ را نمى‌گيرد مگر اينكه وى در نزديكيهاى بلوغ نيت