112خدا مى‌شوم كه حجّ اسلام را به جا آورم براى آن كه بر من واجبست تقرّب به خدا و پاى در ركاب كند و بگويد:

بسم اللّٰه الرّحمن الرّحيم بسم اللّٰه و باللّٰه و اللّٰه أكبر.

و چون بر پشت مركب قرار گ‌يرد اين دعا بخواند:

الحمد للّه الّذي هدانا للإسلام و منّ علينا بمحمّد صلّى اللّٰه عليه و آله سُبْحٰانَ اَلَّذِي سَخَّرَ لَنٰا هٰذٰا وَ مٰا كُنّٰا لَهُ مُقْرِنِينَ وَ إِنّٰا إِلىٰ رَبِّنٰا لَمُنْقَلِبُونَ - وَ اَلْحَمْدُ لِلّٰهِ رَبِّ اَلْعٰالَمِينَ اللّٰهمّ أنت الحامل على الظّهر و المستعان على الأمر اللّٰهمّ بلّغنا بلاغا إلى الخير بلاغا يبلغ إلى مغفرتك اللّٰهمّ لا ضير إلاّ ضيرك و لا خير إلاّ خيرك و لا خافظ غيرك.

و سنّت است كه در هر منزل كه فرود آيد در وقت فرود آمدن اين دعا بخواند:

ربّ أنزلني منزلا مباركا و أنت خير المنزلين.

و دو ركعت نماز بگذارد و چون از آن منزل كوچ كند نيز دو ركعت نماز بگذارد و بدان كه بهترين روزها از براى سفر شنبه و سه شنبه و پنجشنبه است و در روز دوشنبه سفر به غايت بد است و هم چنين در روز جمعه قبل از نماز و اگر ضرورت شود كه در روز بد سفر كند بايد كه تصدّق كند و متوجّه سفر گردد كه تصدّق تلافى بدى آن روز مى‌كند.

و سنّت است فراخ دستى در اين سفر مبارك و سعى در خوبى توشه و بسيار آن در حديث آمده كه اسراف مذموم است مگر در راه حجّ.

و سنّت است خوش خلقى با همراهان و ملازمان و مكاريان و خشم فرو خوردن از ايشان.

از حضرت امام جعفر صادق عليه السّلام منقولست كه هر كس كه به راه خانۀ خدا مى‌رود اگر سه خصلت در او نباشد حجّ او هيچ است و آن خوش خلقى است و خشم فرو خوردن و صلاح و تقوى شعار خود كردن.

مطلب دويّم در بيان شرايط وجوب حجّ

بدان كه تا هفت شرط بهم نرسد حجّ واجب نمى‌شود:

شرط اوّل بلوغ است پس بر طفل حجّ واجب نمى‌شود هر چند مالدار باشد امّا اگر ولىّ او را به حجّ بر دو احرام به بندد و قبل از وقوف عرفه يا وقوف مشعر بالغ شود و باقى افعال حجّ را به جا آورد حجّ او صحيح است و از حجّ ¹اسلام مجزيست.

شرط دوّم عقل است پس مجنونى كه هيچ وقت به هوش نيايد يا اگر به هوش آيد مدت هشيارى او افعال حجّ را نكنجد بر او حجّ واجب نيست امّا اگر قبل از وقوف عرفات يا وقوف مشعر هشيار شود و باقى افعال را در زمان هشيارى به جا آورد حكم او حكم طفل است.

شرط سيّم حرّيّت است پس بر بنده حجّ واجب نيست هر چند بعضى از او آزاد باشد و اگر به رخصت آقا حجّ كند ثواب دارد امّا اين حجّ از حج اسلام مجزى نيست و هر گاه بعد از آزادى استطاعت حجّ به همرساند