30براى آگاه‌كردن افكار جوامع اسلامى به عمل آوردند كه بى‌گمان، تحولات عظيم در مراسم حج و نيز بيدارى امت اسلامى، نتيجه همين هدايت‌گرى‌هاست. به اعتقاد مقام معظم رهبرى، حج سه ويژگى مهم دارد:
نخست آنكه حج، يگانه فريضه‌اى است كه خداوند براى اداى آن، همه آحاد مسلمين، هرآن‌كس از آنان را كه داراى استطاعت باشد، از سراسر عالم و از خلوت خانه‌ها و عبادتگاه‌ها، به يك نقطه فرا مى‌خواند و در ايام معلومات، در گونه‌گون تلاش و حركت و سكون و قيام و قعود، آنان را به يكديگر پيوند مى‌زند؛ دوم آنكه در همين كار دسته‌جمعى و علنى، برترين منزل مقصود را ذكر خدا، يعنى كارى قلبى و نفسانى، معرفى مى‌كند؛ سوم آنكه در صفحه روشن و همه‌كس‌شناس آن، تصويرى از نماى كلى زندگى انسان موحد را عرضه مى‌كند و در عملى رمزى، به مسلمان درس زندگى هدف‌دار و جهت‌دار مى‌دهد. 1
حج از ديدگاه مقام معظم رهبرى، تنها يك عبادت نيست؛ همچنان‌كه ايشان مى‌فرمايند، حتى گاهى اوقات مناسك ظاهرى حج، دست‌وپاگير است:
آن شكوه و عظمت اسلامى كه حج ما دارد، بحمدالله آن رسايى و بلاغى كه حج ما دارد، بر اثر جنبه‌هاى معنوى است، والا جنبه‌هاى مادى و ظاهرى و تشريفات، كمترين اثر را دارد؛ اگر نگوييم بعضى اوقات، جنبه تعويق و مانع و عايق هم دارد. 2