57(نسبت به ديگران)؛ چنان‌كه امام رضا(ع) يكى از دلايل وجوب حج را گسترش دانش و معارف اسلامى به تمام نقاط و در طول زمان معرفى مى‌نمايد. 1
ويژگى‌هاى تبليغى حج و امت اسلامى
در اين بخش برخى ويژگى‌ها و مختصات تبليغى حج را در راستاى تقويت امت اسلامى بررسى مى‌كنيم. در حج، اسلامى تبليغ مى‌شود كه فراتر از قوميت، مليت، نژاد و هرگونه فرقه خاص است. اين نظام تبليغى درصدد تقويت هويت تمدنى مسلمانان است كه لازمه آن تقويت امت اسلامى است. به عبارت ديگر نظام تبليغ دينى در حج به صورت غيرمستقيم، مسلمانان را به وحدت و هم‌گرايى و توجه به اصول مشترك هويتى و تمدن اسلامى فرامي‌خواند و از اين جهت نوعى تبليغ براى امت اسلامى محسوب مى‌شود.
1. ارتباط غيرزبانى خدا با انسان در حج
مهم‌ترين مبناى نظرى و معرفتى امت اسلامى، ايمان به خداوند است. بر اين اساس مهم‌ترين ركن نظام تبليغى امت اسلامى، تقويت ارتباط با خداست. در حج ارتباط با خدا از جهات مختلف تقويت و تعميق مى‌شود.
بين خدا و انسان دو نوع رابطه وجود دارد: 1. ارتباط شفاهى كه از طرف خداوند در قالب وحى و از طرف بندگان در قالب الفاظ (اذكار و ادعيه) برقرار مى‌شود؛ 2.غيرشفاهى كه از طرف بندگان از طريق اعمال و رفتار و از طرف خدا از طريق «نشانه‌هاى طبيعى» در حال انجام است. به اين ترتيب، رابطه بين خدا و انسان دوطرفه و فراتر از الفاظ است.
در ارتباط شفاهى، پيام‌ها صريح، شفاف و مستقيم است. ولى در ارتباط غيرشفاهى، اراده الهى به صورت جمعى، كلى و نه تحليلى و تفصيلى متجلى مى‌شود. به اين ترتيب آيات و نشانه‌هاى غيرشفاهى براى همه افراد نوع بشر بدون تفاوت فرستاده مى‌شود. از اين گذشته فرستادن اين آيات به صورت مستقيم است و واسطه‌اى براى رساندن آنها ضرورت