51دانش انسان‌شناسى و روان‌شناسى فردى و حتى زيست‌شناسى، در پى يافتن نقاط ثابت و نقاط تغييرپذير شخصيت انسان براى سهولت نفوذ در آن مى‌باشد. در جهانى كه از يك سازمان كوچك تا اربابان تجارت و مردان سياست و صاحبان عقايد جديد و رهبران دينى و فرماندهان جنگى، همه و همه، به عنوان يك اهرم قوى قدرت، بر تبليغات تكيه مى‌كنند، ديگر تبليغ از سادگى اوليه در آمده و جامه پيچيدگى به تن كرده است. امروزه ارتباطات كه تبليغ سطح و نوعى از آن است، نظريات گوناگون و متنوعى را در مورد ابعاد فرهنگى، اجتماعى و توسعه جوامع بشرى مطرح مى‌كند. 1
به گفته امام خمينى(رحمه الله):
سابق، تبليغات عبارت از اين بود كه اهل منبر يا علما در همان محل محدودى كه داشتند، مى‌رفتند و براى يك [يا] چند نفر يا يك عده‌اى صحبت مى‌كردند و ارشاد مى‌كردند. امروز اين دستگاه در همه كشور پهن شده است... 2
در چنين شرايطى كه تبليغ از پيچيدگى خاصى برخوردار است، توجه به اهميت و آثار تبليغ، و استفاده از ظرفيت‌هاى تبليغى امت اسلامى، اهميتى دوچندان مى‌يابد كه حج با توجه به ابعاد فردى، اجتماعى و بين‌المللى خود، از اهميت و جايگاه ويژه‌اى برخوردار است.
2. كاركردهاى تبليغى حج و تقويت امت اسلامى
يكى از وجوه اهميت و ضرورت ابعاد تبليغى حج، به جايگاه حج در اسلام باز مى‌گردد 3 كه محقق‌كننده و متناسب با اهداف و برنامه‌هاى تبليغى اسلام است. به عبارت