27جماعت‌واره، روح برابرى و برادرى انسانى و وحدت بنيادين مسلمانان را نمادينه كرده و آن را ارتقا مى‌بخشد.
در اسلام، حج مهم‌ترين و بزرگ‌ترين اجتماع انسانى است كه هرسال اتفاق مى‌افتد و در اين گردهمايى بزرگ دينى، مردم از كشورها و فرقه‌هاى مختلف اسلامى در كنار هم به انجام مراسم مذهبى مى‌پردازند. مراسم حج خصوصياتى از جمله تعامل مسلمانان با هم و تبادل‌نظر در مسايل اساسى اسلام، تمرين مدارا و رفتارهاى محبت‌آميز و برائت از استعمار و استكبار را دارد. 1
در فرآيند انجام اعمال و مناسك حج، سه اصل را مى‌توان جست‌وجو كرد؛ اصل اول، اصل «اتصال» است؛ اصل دوم، اصل «اجتماع» است؛ و اصل سوم نيز اصل «حركت منظم يا مهاجرت براى يك آرمان» است. اصل اتصال يعنى در حج دائماً و هرسال، اتصال مجدد انسان‌ها به سرشت و سرنوشت تاريخى و رسالت عظيم انسانى‌شان مشاهده مى‌شود. اصل اجتماع يعنى، در مناسك حج همه مكان خود را ترك كنند و در جايى با هم تصادم فكرى داشته باشند. من وضعيت اجتماعى خودم را بگويم و او وضعيت اجتماعى خودش را بگويد. تصادم اين جامعه‌هاى دور از هم، روح اجتماعى زنده و انديشه اجتماعى آگاه پديد مى‌آورد. تجمع اصولاً عامل تحرك انسانى، آگاهى و رشد جهان‌بينى اعتقادى بشرى است. در دنيا، «كنگره» خيلى فراوان است. اما اين «كنگره عظيم حج» با همه تجمع‌ها و كنگره‌هاى ديگرى كه در دنيا بوده و هست، فرق دارد. در تجمع‌ها و كنگره‌هاى ديگر، نمايندگان طبقات و ملت‌ها كه انتخاب و دست‌چين شده‌اند، مى‌آيند و جمع مى‌شوند؛ اما در اينجا ملت‌ها و توده‌ها، بى‌نماينده و مستقيم، خودشان به ميعادگاه مى‌آيند. هر انسانى به نمايندگى خود و جامعه‌اش، اينجا دعوت خدايى شده و حاضر مى‌شود. اصل حركت و مهاجرت نيز يعنى، از وقتى كه مناسك حج شروع مى‌شود، هيچ توقفى (نظرى و عملى) نيست. نه آدم مى‌تواند توقف