26تقويت سرمايه اجتماعى قابل تبيين است. 1 به اين ترتيب روابط اجتماعى مى‌تواند اعتماد اجتماعى را افزايش دهد و از اين طريق سرمايه اجتماعى را ارتقا دهد. پس سرمايه اجتماعى، تابع كيفيت و كميت روابط اجتماعى است. در اين بيان مى‌توان گفت سرمايه اجتماعى كه از روابط اجتماعى ايجاد مى‌شود و اعتماد اجتماعى را افزايش مى‌دهد، بيانى ظريف از امت اسلامى است. به عبارت ديگر در حج، روابط بين مسلمانان در سطحى جهانى و بين‌المللى در فضايى اخلاقى و دينى شكل مى‌گيرد و نوعى از انسجام و اعتماد اجتماعى ايجاد مى‌شود كه با تقويت روابط اجتماعى، سرمايه اجتماعى را افزايش مى‌دهد و اين يعنى تقويت ايده امت اسلامى در حج.
كعبه تعبير و نمايش بسيارى از آيات قرآن مانند ( إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ ) (حجرات: 10) است و مى‌تواند در جهت تحكيم پيوند قلبى و اجتماعى و بالا بردن قدرت اجتماعى مسلمانان كاربرد داشته باشد. 2 علاوه بر اين روابط اجتماعى، ره‌آورد مناسبى براى كسب اطلاعات است كه سبب رفع ابهام‌ها و تقويت سرمايه و اعتماد اجتماعى مى‌شود. 3
بنابراين در حج با تقويت ارتباطات اجتماعى، زمينه وحدت و هم‌گرايى افزايش مى‌يابد و از اين طريق با افزايش اعتماد اجتماعى، سرمايه‌هاى نرم‌افزارانه مسلمانان نيز افزايش مى‌يابد و حج‌گزاران با مشاهده نمايندگان جهان اسلام، قدرت خود را با وحدت افزايش مى‌دهند.
3. هم‌گرايى فقهى (مناسك وحدت‌بخش)
مناسك حج مانند مناسكى وحدت‌بخش است كه مرزهاى ملى، فرهنگى، نژادى، سياسى و دينى را درنورديده و همه مسلمانان را در قالب امتى واحد به تصوير مى‌كشد. حج از اين نگاه، مراسمى است كه به واسطه اجراى هم‌شكل مناسك و ايجاد فضاى